×

Gelin Hamamı

Hamam insanların yalnızca temizlenmek için gittileri bir yer değildir. Türk kültüründe sadece orta halli halk değil evinde bir hamama sahip olan ekâbirden kimseler de bu hamamlara giderlerdi. Çünkü katılacakları nişan hamamı, gelin hamamı ve damat hamamı gibi birçok törenler bu hamamlarda gerçekleşirdi. Öyle ki bu hamam gelenekleri Anadolu ve Balkanlar’ın birçok merkezinde hâlâ yaşatılmaya devam etmektedir. Hamam kadınların sokağa çıkma özgürlüğünün kısıtlı olduğu yaşam larında, onların giyinip kuşanmalarının, konuşup insanlarla görüşmelerinin yani toplum içinde olduklarını hissettikleri kaçamak yerleriydi. Hamam, dışarda gösteremeyecekleri, giyimlerini, mücevherlerini, birlikte getirdik leri eşyanın güzelliklerini başkalarına gösterebilecekleri bir yer kabul edilirdi. Burada davet verenlerin düzenledikleri eğlenceler de kaçırılacak gibi değildi. Sabah erkenden başlayıp akşama kadar süren eğlencelerinin yanında yıkanmak bir bahane idi. Bu özel ve önemli törensel etkinliklerde müzisyenler de yer alırdı. Kahveler ve hamam şerbetlerden başka hamama getirilen çeşit çeşit yemekler, tatlılar, meyveler buraya davet edilen dostlarla birlikte yenilir, içilir, eğlenilir ve oynayarak zevk ü sefa yapılırdı.

Gelin Hamamı Adetleri Nelerdir?

Hamam şenliklerinin başında gelin hamamları gelirdi. Bu hamam eğlencesi genellikle salı günleri yapılırdı. Bir yandan hamam hazırlığı yapılırken bir yandan da eşe dosta “gelin hamamına okumak” yani “davetiye çıkarmak” ihmal edilmezdi. Kız evi gidilecek hamamı önceden kiralar ve misafirlerin hamam ücretini öderdi. Gelin, hamama yakınlarından olan kadınlar ve arkadaşları ile birlikte giderdi. Davet edilmiş olan misafirler günlerce önceden ellerinden geldiğince zenginleştirmeye gayret ettikleri bohçalarını hazırlarlardı. Hamam daveti günü gelince, eşyaları ile, imkânlarına göre hizmetkârlarıyla yoksa kendi başlarına hamam yoluna düşerlerdi.

Üzeri tamamen kapalı olarak hamama gelen gelin, hamama geldikten sonra da soğuklukta veya câmekânda tüm misafirler gelinceye kadar örtülü olarak olarak beklerdi. Hamam içinde böylece dolaştırılırdı. Misafirlerin gelişi tamam olduktan sonra şerbetler sunulur ve müzikle beraber eğlenceler başlardı. Bundan sonra natırlar gelini soyarlar ve hamamın sıcaklığında bulunan bir halvete götürürlerdi. Burada gelini bir güzel yıkarlar sonra ıslak peştamalleri kuru ve sıcakları ile değiştirirlerdi. Ardından dışarı çıkarılarak başından para serpilirdi ki bu paralar uğurlu sayılır ve oradaki gençler tarafından kapışılırdı.

Davetin sahibi olanlar ikramlarının mümkün olduğunca zengin olmasını temin etmeye gayret ederlerdi. Bu gibi hamam davetleri aynı zamanda genç kızların damat adayları için seçildiği ortam olurdu. Burada bekâr oğulları, bekâr kardeşleri veya bekâr yakınları olanlar, onlar için kızları incelerlerdi. Peştamalına sarılı kızların giyinikken görülemeyen kusurları olup olmadığına bakılır ve böylece, gelin adayları seçilirdi. Kızlar da hamamda inceleneceklerini bildiklerinden ona göre hazırlıklı giderlerdi.

Gelin Hamamı Ne Zaman Yapılır?

Osmanlı döneminden günümüze kültürümüzde yer etmiş olan "Gelin Hamamı" geleneği, geçmişte görücü usulü evliliklerin öncesinde damat ve kız ailesinin kaynaşması nedeni ile bir araya geldikleri bir organizasyondu. Şimdilerde yapılış amacı daha çok eğlenmeye ve bekarlığa veda niyetiyle arkadaşlar arasında özel bir gün geçirmeye yönelik planlanmaktadır.